Niepłodność to stan, w którym zachodzi niemożność poczęcia dziecka przez parę niestosującą antykoncepcji, pomimo rocznego, regularnego współżycia seksualnego przynajmniej 3 razy w tygodniu. Problem należy odróżnić od bezpłodności, która jest trwałym, nieodwracalnym zaburzeniem wynikającym na przykład z braku narządów rozrodczych.
Do naturalnego zapłodnienia u 80% par, które prowadzą regularne życie seksualne dochodzi zwykle w pierwszych 6 cyklach. W pozostałych 20% przypadkach można mówić o pewnych zaburzeniach płodności, choć już u co drugiej pary z tej grupy do zapłodnienia dochodzi w kolejnych 6 miesiącach. Kolejnym 5% udaje się zajść w ciążę do 48 miesięcy, a zatem pozostaje 5% par, u których naturalne poczęcie jest bardzo mało prawdopodobne.
Niestety, problem niepłodności dotyczy coraz większej liczby osób, co jest związane nie tylko z drastycznym przesunięciem się średniej wieku rodzących i licznymi stanami chorobowymi, ale również z szeregiem czynników środowiskowych.
Przyczyny niepłodności
Zjawisko niepłodności jest bardzo złożone i dotyczy w równym stopniu kobiety i mężczyzny. Statystyki wskazują, że przyczyny leżą w nieco ponad 30% po stronie kobiety, a w około 30% po stronie mężczyzny. W 25% przypadków, niepłodność jest wynikiem zaburzeń u obojga partnerów, a w 15% przypadków nie da się jednoznacznie określić przyczyny problemu.
Przyczyny po stronie kobiety
- zakażenia układu moczowo-płciowego,
- przyczyny ginekologiczne: nieregularne cykle, zapalenie przydatków, endometrioza, choroby jajowodów, macicy, jajników i inne,
- choroby weneryczne,
- powikłania poporodowe i patologie ciąży,
- choroby endokrynologiczne,
- przewlekłe choroby ogólnoustrojowe: cukrzyca, schorzenia nerek i wątroby, alkoholizm, otyłość, anoreksja,
- zespół Turnera i inne choroby genetyczne,
- wiek powyżej 35 roku życia.
Przyczyny po stronie mężczyzny
- przebyte choroby: świnka, operacje przepukliny pachwinowej, zakażenia układu moczowo–płciowego,
- choroby jąder,
- choroby endokrynologiczne,
- cukrzyca, impotencja, alkoholizm
- narkotyki, nadużywanie leków,
- zaburzenia genetyczne,
- spodziectwo, wytrysk wsteczny.
Na płodność obojga partnerów wpływa również styl i środowisko życia. Wśród czynników mogących utrudniać poczęcie wymienia się:
- przewlekły stres,
- niestabilny charakter pracy,
- nałogi,
- zanieczyszczenie środowiska,
- dieta uboga w składniki odżywcze,
- brak aktywności ruchowej,
- obciążenie psychiczne.
Leczenie niepłodności
W literaturze naukowej coraz częściej pojawiają się sugestie dotyczące rozpoczynania terapii u par już po 6 miesiącach bezowocnego starania się o dziecko. W zależności od przyczyny zaburzeń stosuje się:
- leczenie schorzeń ogólnoustrojowych,
- hormonalną stymulację owulacji i/lub spermatogenezy,
- chirurgiczne udrażnianie jajowodów lub nasieniowodów,
- inseminacje domaciczne,
- zapłodnienie pozaustrojowe (IVF – In Vitro Fertilization).
Zaleca się również planowanie stosunków płciowych z pomocą testów owulacyjnych, zwiększenie częstotliwości aktywności fizycznej, zmianę diety, dążenie do osiągnięcia prawidłowej wagi ciała, suplementację ziołową i witaminową, zrezygnowanie z używek oraz działania relaksacyjne.